by FILR
<p>پادکستی درباره موضوعات علمی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، برای آنانکه می‌خواهند صداهایی متفاوت بشنوند.</p>
Language
🇫🇦
Publishing Since
2/22/2024
Email Addresses
0 available
Phone Numbers
0 available
April 30, 2025
<p><a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow"><strong>🎙</strong></a><strong> پادکست بسیار هم خوب - بخش ۲، فرگرد سوم</strong></p><p></p><p><strong>بنمایههای فرهنگ ایرانشهری اپیزود دوم: دادورزی</strong></p><p></p><p><a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow"><strong>🔗</strong></a><strong> </strong><a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://linktr.ee/chaparpodcast"><strong>لینک شنیدن پادکست در پلتفرم‌های گوناگون پادکستی</strong></a></p><p></p><p><strong>ریشه‌شناسی واژه داد: واژه داد از واژگان کهن زبان فارسی دری است که در زبان پهلوی نیز به کار می‌رفته است. این واژه از هر دو زبان اوستایی و فارسی باستان به پهلوی راه یافته و در زبان سانسکریت باستان نیز به کار می‌رفته و در همه این زبان‌های کهن، «داتا» گفته می‌شده که با واژه</strong></p><p><strong>Data</strong></p><p><strong>انگلیسی امروزین به چم واقعیت و داده های واقعی همریشه است.</strong></p><p></p><p><strong>فرایافت (مفهوم) داد سه فرایافت را که ما با واژگان عربی و یونانی در زبان فارسی امروزین به کار می‌بریم، همزمان در خود داشته است:</strong></p><p></p><p><strong>نخست - فرایافت عدل به چم هر چیزی را در جای خود گذاشتن.</strong></p><p></p><p><strong>دوم - فرایافت عدالت به چم حق هر کسی را ادا کردن و تبعیض نابجا قائل نشدن میان مردمان.</strong></p><p></p><p><strong>سوم - فرایافت قانون که می‌تواند از ترادادها (رسوم) و عرف همبودمان (جامعه) گرفته شده باشد، یا از تصویب انجمنی از بزرگان (مجلس)، یا از فرمان فرمانروا (شاه).</strong></p><p></p><p><strong>فرایافت (مفهوم) داد جدا از سرچشمه قدرت: در دیدگاه ابراهیمی-اسلامی، بویژه در خوانش اشعری که پس از دو سده کشاکش با معتزله بر جهان اسلام بویژه جهان تسنن چیره شد، هیچ کاری به خودی خود عادلانه یا ظالمانه نیست، بلکه هر آنچه که در راستای دستور الله یا یهوه باشد، بنا به تعریف عادلانه است، و هر آنچه وارون فرمان و دستور الله/یهوه/خدا باشد، ظلم است. اما در جهان‌نگری بهدینی-ایرانشهری، هر کاری به خودی خود و جدا از دستور و فرمان اهورامزدا دادگرانه یا بیدادگرانه است و دادگرانه یا ستمگرانه بودن آن را می‌توان با ابزار خرد سنجید. شاید خرد ما در هر آن برای شناسایی داد از بیداد کامل و بسنده نباشد و در این شناسایی اشتباه کنیم، اما به هر روی، هرچند دانش و خرد ما ناکامل باشد، چنین نیست که داد و بیداد به خودی خود معنایی نداشته باشد و تنها از دستور و فرمان اهورامزدا بیاید. بلکه به وارون، اهورامزدا گرچه سامان و هنجار کیهانی (اشا) را آفریده، خود را ناچار و ناگزیر کرده که به بهترین راستی/اشا (اشاوهیشتا یا اردیبهشت) پایبند باشد. به گونهای، اهورامزدا فرمان و اراده خود را با امشاسپند اشاوهیشتا (اردیبهشت) کرانمند و محدود کرده است و بر آن لگام و قید زده است تا همواره بر پایه داد فرمان براند.</strong></p><p></p><p><strong>در پایان: نمونه‌هایی از نقش پررنگ دادورزی در نسک‌ها (کتاب‌ها) و نوشتارهای به‌جا مانده از ایران باستان، از کانامه اردشیر بابکان و عهد اردشیر تا دیباچه شاهنامه ابومنصوری (کهن‌ترین نوشته فارسی دری که تا امروز به جای مانده است) و شاهنامه فردوسی.</strong></p><p></p><p><strong>اجراکنندگان: دکتر شروان فشندی و دکتر شاهین نژاد</strong></p><p></p><p></p><p><strong>🆔@BHK_Podcast</strong></p>
April 23, 2025
<p>بنمایههای فرهنگ ایرانشهری - خردورزی</p><p>پادکست بسیار هم خوب</p><p>فرگرد سوم (بُن‌مایه‌های فرهنگ ایرانشهری)</p><p>بخش نخست: خردورزی</p><p>ریشه‌شناسی واژه خرد: واژه خرد که در زبان پهلوی و فارسی دری امروز به کار می‌رود، از واژه خِرَتَو اوستایی می‌آید به چم فروغ و پرتوی که از درون چیزی یا کسی می‌تابد، و با واژه خُوَرَه اوستایی و فارسی باستان که در پهلوی و دری به دیس (شکل) فر و فرّه درآمده، همریشه است.</p><p>دگرسانی (تفاوت) خرد در فرهنگ ایران باستان/کلاسیک با عقل یا راسیونالیسم rationalism دکارتی/غربی: عقل دکارتی ابزار شناسایی سود از زیان است. اما خرد ایرانشهری چیزی فراتر و گسترده‌تر را در برمی‌گیرد. افزون بر اینکه ابزار شناسایی سود از زیان است، می‌کوشد که هم یک لگام (مهار) اخلاقی در خود داشته باشد و هم اینکه سود و زیان را بسیار درازمدت و ژرف‌نگرانه بسنجد. از اینرو به خرد کانتی که فرجام گزیرش‌ها (تصمیمات) و کارها را در گستره همگانی می‌سنجد نزدیک‌تر است.</p><p>دگرسانی (تفاوت) خرد در فرهنگ ایران باستان/کلاسیک با عقل اسلامی و دیگر کیش‌های ابراهیمی: عقل اسلامی-ابراهیمی کرانمند و لگام بسته است، از دایره و کرانه (محدوده) ایمان نمی‌تواند و نمی‌خواهد بیرون رود. لیکن خرد بهدینی-ایرانشهری برای خود لگام و کرانه ایمانی قائل نیست از سنجش و واکاوی هیچ پرسش و پدیده‌ای باک ندارد.</p><p>در دیدگاه ابراهیمی-اسلامی، بویژه در خوانش اشعری که پس از دو سده کشاکش با معتزله بر جهان اسلام بویژه جهان تسنن چیره شد، کارها به خودی خود نیک یا بد نیستند (حسن و قبح ذاتی ندارند)؛ بلکه هر آنچه که در راستای دستور الله یا یهوه باشد، بنا به تعریف نیک است، و هر آنچه وارون فرمان و دستور الله/یهوه/خدا باشد، ناپسند است. اما در جهان‌نگری بهدینی-ایرانشهری، هر کاری به خودی خود و جدا از دستور و فرمان اهورامزدا نیک یا بد است و نیکی/پسندیدگی یا بدی/ناپسندی آن را می‌توان با ابزار خرد سنجید. شاید خرد ما در هر آن برای شناسایی نیکی از بدی کامل و بسنده نباشد و در این شناسایی اشتباه کنیم، اما به هر روی، هرچند دانش و خرد ما ناکامل باشد، چنین نیست که نیکی و بدی به خودی خود معنایی نداشته باشد و تنها از دستور و فرمان اهورامزدا بیاید. بلکه به وارون، اهورامزدا گرچه سامان و هنجار راستی (اشا) را آفریده، خود را ناچار و ناگزیر کرده که به بهترین راستی/اشا (اشاوهیشتا یا اردیبهشت) پایبند باشد. به گونهای، اهورامزدا فرمان و اراده خود را با امشاسپند اشاوهیشتا (اردیبهشت) کرانمند و محدود کرده است و بر آن لگام و قید زده است.</p><p>گامه‌ها (فازها و مراحل) نمود خرد در همبودمان (جامعه): </p><p>نخست- خردگرایی یا گرایش به خرد در گزیرش‌ها (تصمیمات) و گزینشها</p><p>دوم- خردورزی یا کاربرد خرد در گنارش و وینارش (اداره) کارهای روزانه همبودمان</p><p>سوم- خردمداری یا بنیان نهادن پایه‌های همبودمان بر پایه خرد</p><p>در پایان: نمونه‌هایی از نقش پررنگ خرد در نسک‌ها (کتاب‌ها) و نوشتارهای به‌جا مانده از ایران باستان، از کانامه اردشیر بابکان و عهد اردشیر تا شاهنامه ابومنصوری و شاهنامه فردوسی.</p><p>اجراکنندگان: دکتر شروان فشندی و دکتر شاهین نژاد</p>
April 23, 2025
<p>بخش نُهم - دوگان‌باوری یا ثنویت یا</p><p>Dualism</p><p>به چه چمی است: باور به اینکه دو نیروی نیک و بد در جهان هستند که هر یک جدا و خودپای (مستقل) از دیگری توانایی آفرینندگی دارند و هیچیک آفریده آن دیگری نیست.</p><p>انگیزه زرتشت و پیروان او از ساخت دستگاه دوگان‌باوری:</p><p>الف- سامان دادن به دستگاه آشفته فزون‌ایزدی (چندخدایی یا</p><p>Polytheism)</p><p>که در میان بیشتر اقوام از جمله آریاییان و دیگر اقوام هندواروپایی (و همچنین بسیاری از اقوام سامی) وجود داشت. این ایزدان پیشازرتشتی نه سامان و نظم و هماهنگی داشتند، و نه از آن بدتر، از یک جهت و سویه اخلاقی برخوردار بودند؛ حتی برای پدیده‌های ناپسند و غیراخلاقی همچون خشم، دزدی، کشتار، و تاراج نیز ایزدانی وجود داشت که هرکس می‌توانست به درگاه آنان نیایش و قربانی کند تا به خواسته غیراخلاقی خود برسد. حتی بسیاری از این ایزدان نیایشگاه و مغان خود را نیز داشتند. زرتشت این ایزدان غیراخلاقی را دیو و آفریده انگره‌مینو (نیروی معنوی کاهنده و آشوبناک یا همان اهریمن) نامید و پرستش آنان را نیز دیویسنا (دیوپرستی و گمراهی) خواند. تنها ایزدانی را که در راستاهای خردپذیر و اخلاقی کار می‌کردند، پذیرفت و آنان را در مقام امشاسپندان یا از آن پایین‌تر، ایزدانی که همگی آفریده سپنتامینو (نیروی معنوی فزاینده یا همان خدای خرد یا اهورامزدا) هستند، نشاند. بدینسان هم دستگاه ایزدان اقوام ایرانی از آشوب و آشفتگی رهایی یافت و هم همه امشاسپندان و ایزدان زیر یک چتر خردپذیر و اخلاقی در آمدند.</p><p>ب-پرهیز از افتادن به دام خردناسازگاری و تناقض‌هایی همچون پارادوکس شر که در دیدگاه یکتاپرستانه (توحیدی) ناگزیر پیش می‌آید؛ سه ویژگی هرویسپ‌آگاهی (همه‌آگاهی) و هرویسپ‌توانی (همه‌توانی) و نیکخواهی منطقا نمی‌توانند در یک نیروی مینوی (معنوی) گرد هم بیایند. برای همین در جهان‌نگری بهدینی اهورامزدا تنها از دو ویژگی هرویسپ‌آگاهی و نیکخواهی مطلق برخوردار است، اما هرویسپ‌توان نیست. همچنین اهریمن را نیافریده و به اهریمن توانایی نداده است. اهریمن به گونه خودپای (مستقل) و از خود توانایی آفرینش (در راستای بدی و بدخواهی) دارد.</p><p>پیامدهای پسندیده دوگان‌باوری:</p><p>۱- به پارادوکس شر بهتر می‌تواند پاسخ دهد. به وارون جهان‌نگری یکتاپرستانه (توحیدی)، نیازی ندارد که به یک خدای آزارگر (سادیست) باور داشته باشد. نیازی ندارد که جهان را رازآلود و سرشار از حکمت درنیافتنی ببیند.</p><p>۲- در دیدگاه دوگان‌باورانه، انسان و خرد انسانی خرد و خوار نمی‌شود. نیازی نیست همواره خرد انسانی را از بیش از اندازه اندیشیدن پرهیز دهند و به انسان بگویند مبادا بیش از اندازه بیاندیشی و به گمراهی بیافتی.</p><p>۳- در این دیدگاه، انسان به جایگاه یار و یاور اهورامزدا برکشیده می‌شود و آفرینش انسان معنا می‌یابد. به وارون دیدگاه توحیدی، انسان برای این آفریده نشده که در آزمونی که فرجام و نتیجه آن از پیش مقدر و روشن است، آزموده شود و زجر بکشد؛ بلکه برای این آفریده شده که یاور سپنتامینو (نیروی معنوی افزاینده و سامان‌بخش، اهورامزدا) باشد در جنگ با انگره‌مینو (نیروی معنوی کاهنده و آشوبناک، اهریمن). از اینرو، از آن پوچی آفرینش در دیدگاه توحیدی که خیام و فیلسوفان دیگر به خوبی آن را شکافته‌اند، پرهیز می‌شود.</p><p>پیامدهای ناپسند دوگان‌باوری:</p><p>۱- گونهای تمایل و باور ساده‌دلانه و کودکانه که پدیده‌های زاداریک (طبیعی) را از دید انسان‌محورانه (آنهم انسان ساده‌دل دوران فئودالی) به اهورایی و اهریمنی دسته‌بندی می‌کند. برای نمونه کژدم یا مار یا باکتری طاعون را چون برای انسان‌های آن دوران زیان‌مند بودند، خرفستر و آفریده اهریمن به شمار می‌آورد و در برابر، گاو و گوسفند و باکتری‌های سودمند درون روده را آفریده اهورامزدا برمی‌شمارد.</p><p>۲- گونهای مطلق‌اندیشی و سیاه و سپید (اهریمنی و اهورایی) دیدن جهان و پدیده‌های همبودمانیک (اجتماعی)</p><p>فیلسوفان و موبدان دوران اشکانی و ساسانی، برای پرهیز از اینگونه مطلق‌نگری، فرایافت (مفهوم) فلسفی گمیزش را برساختند و درانداختند. در دیدگاه بهدینی، پاکی و روشنی و نیکی و سپیدی مطلق تنها در جهان مینوی (چیزی همانند جهان مُثُل افلاطونی) وجود دارد. همچنین، ناپاکی و بدی و تاریکی و آشوب و سیاهی مطلق</p><p>اجراکنندگان: شروان فشندی و شهرام آرین</p>
Pod Engine is not affiliated with, endorsed by, or officially connected with any of the podcasts displayed on this platform. We operate independently as a podcast discovery and analytics service.
All podcast artwork, thumbnails, and content displayed on this page are the property of their respective owners and are protected by applicable copyright laws. This includes, but is not limited to, podcast cover art, episode artwork, show descriptions, episode titles, transcripts, audio snippets, and any other content originating from the podcast creators or their licensors.
We display this content under fair use principles and/or implied license for the purpose of podcast discovery, information, and commentary. We make no claim of ownership over any podcast content, artwork, or related materials shown on this platform. All trademarks, service marks, and trade names are the property of their respective owners.
While we strive to ensure all content usage is properly authorized, if you are a rights holder and believe your content is being used inappropriately or without proper authorization, please contact us immediately at [email protected] for prompt review and appropriate action, which may include content removal or proper attribution.
By accessing and using this platform, you acknowledge and agree to respect all applicable copyright laws and intellectual property rights of content owners. Any unauthorized reproduction, distribution, or commercial use of the content displayed on this platform is strictly prohibited.